Prix Goncourt

De Prix Goncourt is een van de twee belangrijkste, zo niet de belangrijkste van de Franse literatuurprijzen. De prijs wordt jaarlijks in november toegekend door de Académie Goncourt (officieel de Société Littéraire des Goncourt), tegelijk met de Prix Renaudot. De Académie bestaat officieel sinds 19 januari 1903. De prijs werd bij testamentaire beschikking ingesteld door Edmond de Goncourt (1822-1896), ter nagedachtenis aan zijn jong gestorven broer Jules (1830-1870).

De prijs wordt toegekend aan het "verbeeldingsvolste proza" van elk jaar. De winnaar krijgt het symbolische bedrag van 10 euro. Door het winnen van de prijs krijgt de verkoop een enorme stimulans. Een boek dat de Prix Goncourt gewonnen heeft wordt gemiddeld 400.000 keer verkocht.^[1]

De Académie Goncourt kent ook enkele bijkomende prijzen toe, de Goncourt de la Nouvelle (sinds 1977), de Goncourt de la Biographie Edmonde Charles-Roux (sinds 1980), de Goncourt de la Poésie Robert Sabatier (sinds 1985), de Goncourt du Premier Roman (sinds 1991) en de Goncourt des détenus (sinds 2022). Voor leerlingen aan het einde van de middelbare school is er de Prix Goncourt des lycéens (sinds 1988).

Choix Goncourt internationaux

Sinds 1998 is er ook een "Choix Goncourt de la Pologne", georganiseerd door het Frans Instituut in Krakau en toegekend door een jury bestaande uit studenten van de Franse afdelingen van universiteiten in heel Polen op basis van de lijst die in september is opgesteld door de Académie Goncourt. Deze buitenlandse prijzen werden jaar na jaar en decennium na decennium talrijker zodat in 2024 al 40 Choix Goncourt prijzen worden toegekend aan schrijvers uit verschillende landen of regio's, waaronder sinds 2016 de Choix Goncourt de la Belgique onder auspiciën van de Académie Goncourt, en georganiseerd door vertegenwoordigers van de Ambassade van Frankrijk in België, het Agence universitaire de la Francophonie, de Alliance française de Bruxelles-Europe en Passa Porta, het internationale literatuurhuis in Brussel. De Académie Goncourt stelt een lijst samen van acht potentiële kandidaat-winnaars wiens geselecteerde werken vervolgens worden gelezen door een jury van tweehonderd studenten, zowel Franstalige als Nederlandstalige, van 17 Belgische universiteiten en hogescholen. Sinds 2021 wordt ook op gelijkaardige wijze de Choix Goncourt des Pays-Bas toegekend onder auspiciën van de Académie Goncourt, en georganiseerd door AUF Europe occidentale, de boekhandel Le Temps Retrouvé en het Institut français NL. De jury bestaat uit studenten van elf Nederlandse universiteiten en hogescholen.

Prijswinnaars

2023: Jean-Baptiste Andrea, Veiller sur elle
2022: Brigitte Giraud, Vivre vite
2021: Mohamed Mbougar Sarr, La Plus Secrète Mémoire des hommes of "De diepst verborgen herinnering van de mens"
2020: Hervé Le Tellier, L'Anomalie of "Anomalie"
2019: Jean-Paul Dubois, Tous les hommes n’habitent pas le monde de la même façon
2018: Nicolas Mathieu, Leurs enfants après eux of "De uitzichtlozen"
2017: Éric Vuillard, L'ordre du jour of "De orde van de dag"
2016: Leïla Slimani, Chanson douce ^[2] of "Een zachte hand"
2015: Mathias Énard, Boussole of "Kompas"
2014: Lydie Salvayre, Pas pleurer
2013: Pierre Lemaitre, Au revoir là-haut of "Tot ziens daarboven"
2012: Jérôme Ferrari, Le sermon sur la chute de Rome of "De preek over de val van Rome"
2011: Alexis Jenni, L’Art français de la guerre of "In tijden van oorlog"
2010: Michel Houellebecq, La carte et le territoire of "De kaart en het gebied"
2009: Marie NDiaye, Trois femmes puissantes
2008: Atiq Rahimi, Syngué sabour. Pierre de patience
2007: Gilles Leroy, Alabama Song
2006: Jonathan Littell, Les bienveillantes of "De welwillenden"
2005: François Weyergans, Trois jours chez ma mère
2004: Laurent Gaudé, Le soleil des Scorta of "Onder de zon"
2003: Jacques-Pierre Amette, La maîtresse de Brecht
2002: Pascal Quignard, voor zijn roman Les ombres errantes (De zwervende schaduwen), het eerste deel van een trilogie. Het boek is een combinatie van reflectie op historische gebeurtenissen en persoonlijke overpeinzingen.
2001: Jean-Christophe Rufin, voor zijn roman Rouge Brésil of "Braziliaans rood"
2000: Jean-Jacques Schuhl, Ingrid Caven
1999: Jean Echenoz, Je m'en vais
1998: Paule Constant, Confidence pour confidence
1997: Patrick Rambaud, La Bataille
1996: Pascale Roze, Le Chasseur zéro
1995: Andreï Makine, Le Testament français
1994: Didier Van Cauwelaert, Un aller simple of "Enkele reis"
1993: Amin Maalouf, Le rocher de Tanios
1992: Patrick Chamoiseau, Texaco
1991: Pierre Combescot, Les filles du calvaire
1990: Jean Rouaud, Les champs d'honneur
1989: Jean Vautrin, Un grand pas vers le Bon Dieu
1988: Érik Orsenna, L'exposition coloniale
1987: Tahar Ben Jelloun, La nuit sacrée
1986: Michel Hos, Valet de nuit
1985: Yann Queffélec, Les noces barbares
1984: Marguerite Duras, L'Amant
1983: Fréderic Tristan, Les Egarés
1982: Dominique Fernandez, Dans la main de l'ange
1981: Lucien Bodard, Anne-Marie
1980: Yves Navarre, Le jardin d'acclimatation
1979: Antonine Maillet, Pélagie-la-charette
1978: Patrick Modiano, Rue des boutiques obscures of "De straat van de donkere winkels"
1977: Didier Decoin, John l'Enfer
1976: Patrick Grainville, Les Flamboyants
1975: Emile Ajar, La vie devant soi
1974: Pascal Lainé, La dentellière
1973: Jacques Chessex, L'ogre
1972: Jean Carrière, L'Epervier de Maheux
1971: Jacques Laurent, Les Bétises
1970: Michel Tournier, Le roi des Aulnes of "De elzenkoning"
1969: Félicien Marceau, Creezy
1968: Bernard Clavel, Les fruits de l'hiver
1967: André Pieyre de Mandiargues, La Marge
1966: Edmonde Charles-Roux, Oublier Palerme
1965: Jacques Borel, L'adoration
1964: Georges Conchon, L'état sauvage
1963: Armand Lanoux, Quand la mer se retire
1962: Anna Langfus, Les bagages de sable
1961: Jean Cau, La pitié de Dieu
1960: Prijs toegekend aan Vintila Horia, Dieu est né en exil, maar niet uitgekeerd vanwege het onverwacht bekend geraakte politieke verleden van de auteur.
1959: André Schwart-Bart, Le dernier des justes
1958: Francis Walder, Saint-Germain ou la négociation
1957: Roger Vailland, La Loi
1956: Romain Gary, Les racines du Ciel
1955: Roger Ikor, Les eaux mêlées (T.II Les fils d'Avrom)
1954: Simone de Beauvoir, Les Mandarins
1953: Pierre Gascar, Les Bêtes; Le temps des morts
1952: Béatrix Beck, Léon Morin, prêtre
1951: Julien Gracq, Le rivage des Syrtes
1950: Paul Colin, Les jeux sauvages
1949: Robert Merle, Week-end à Zuydcoote
1948: Maurice Druon, Les grandes familles
1947: Jean-Louis Curtis, Les forêts de la nuit
1946: Jean-Jacques Gautier, Histoire d'un fait divers
1945: Jean-Louis Bory, Mon village à l'heure allemande
1944: Elsa Triolet, Le premier accroc coûte deux cents francs
1943: Marius Grout, Passage de l'homme
1942: Marc Bernard, Pareils à des enfants
1941: Henri Pourrat, Vent de Mars
1940: Francis Ambrière, Les grandes vacances
1939: Philippe Hériat, Les enfants gâtés
1938: Henri Troyat, L'araigne
1937: Charles Plisnier, Faux-passeports
1936: Maxence Van der Meersch, L'Empreinte du Dieu
1935: Joseph Peyré, Sang et Lumière
1934: Roger Vercel, Capitaine Conan
1933: André Malraux, La condition humaine
1932: Guy Mazeline, Les loups
1931: Jean Fayard, Mal d'amour
1930: Henri Fauconnier, Malaisie
1929: Marcel Arland, L'ordre
1928: Maurice Constantin-Weyer, Un homme se penche sur son passé
1927: Maurice Bedel, Jérôme, 60° latitude nord
1926: Henry Deberly, Le supplice de Phèdre
1925: Maurice Genevoix, Raboliot
1924: Thierry Sandre, Le chèvrefeuille
1923: Lucien Fabre, Rabevel ou le mal des ardents
1922: Henri Béraud, Le vitriol de lune
1921: René Maran, Batouala
1920: Ernest Pérochon, Nêne
1919: Marcel Proust, A l'ombre des jeunes filles en fleurs
1918: Georges Duhamel, Civilisation
1917: Henri Malherbe, La flamme au poing
1916: Adrien Bertrand, L'appel du sol (prijs van 1914) - Henri Barbusse, Le feu
1915: René Benjamin, Gaspard
1914: prijs niet toegekend vanwege de oorlog.
1913: Marc Elder, Le peuple de la mer
1912: André Savignon, Filles de Pluie
1911: Alphonse de Châteaubriant, Monsieur de Lourdines
1910: Louis Pergaud, De Goupil à Margot
1909: Marius-Ary Leblond, En France
1908: Francis de Miomandre, Écrit sur de l'eau...
1907: Emile Moselly, Terres lorraines
1906: Jérôme et Jean Tharaud, Dingley, l'illustre écrivain
1905: Claude Farrère, Les civilisés
1904: Léon Frapié, La maternelle
1903: John-Antoine Nau, Force ennemie