IJssel
Kontynent | Europa | ||
---|---|---|---|
Państwo | Holandia | ||
Lokalizacja | Geldria i Overijssel | ||
Rzeka | |||
Długość | 125 km | ||
Średni przepływ | 300 m³/s | ||
Źródło | |||
Współrzędne | 51°57′04,3″N 5°57′08,6″E/51,951200 5,952400 | ||
Ujście | |||
Recypient | Ketelmeer↗ | ||
Współrzędne | 52°35′16,1″N 5°49′55,2″E/52,587800 5,832000 | ||
Mapa | |||
Położenie na mapie Holandii | |||
|
IJssel (także Gelderse IJssel) – rzeka w środkowej Holandii (prowincje Geldria i Overijssel). Długość – 125 km, średni przepływ – 300 m³/s.
IJssel jest jednym z ujściowych ramion Renu. Oddziela się od Dolnego Renu pod Arnhem i płynie na północ. Przepływa m.in. przez Zutphen, Deventer i Zwolle, po czym koło miasta Kampen uchodzi do Zwarte Meer – odnogi sztucznego jeziora IJsselmeer.
Do czasów średniowiecza bieg IJssel był dłuższy – rzeka uchodziła do Morza Północnego w miejscu zwanym Vlie (Vliestroom) pomiędzy dzisiejszymi wyspami Vlieland i Terschelling. Później, do czasu budowy wielkiej tamy Afsluitdijk i utworzenia sztucznego jeziora IJsselmeer IJssel uchodził do zatoki Zuiderzee.
Bifurkacja IJssel od Renu jest prawdopodobnie sztuczna. Pierwotnie dzisiejszy IJssel był samodzielną rzeką – dalszym ciągiem niewielkiej rzeki Oude IJssel wypływającej na pograniczu niemiecko-holenderskim. Odcinek pomiędzy Arnhem a Doesburgiem, łączący Ren i Oude IJssel, został przekopany w czasach podbojów rzymskich przez rzymskie wojska pod wodzą generała Druzusa Starszego jako rubież obronna przeciw plemionom germańskim i jako wojskowa droga wodna. Od tej pory Ren stał się głównym źródłem wody dla IJssel, jednak w porównaniu do pozostałych ramion Delty Renu rzeka zachowała pewną odrębność – przyjmuje dopływy (Berkel, Schipbeek) i buduje swoją własną deltę, a ilość wód z dopływów wystarczyłaby do jej samodzielnej egzystencji.
- p
- d
- e
- Wykaz miast hanzeatyckich
- PWN: 3914043
- Britannica: place/IJssel-River
- SNL: IJssel_-_elv_i_Nederland
- Catalana: 0033446