Let L-13 Blaník
Dane podstawowe | |||
Państwo | Czechosłowacja | ||
---|---|---|---|
Producent | Let Kunovice | ||
Konstruktor | Karel Dlouhý | ||
Typ | szybowiec szkolno-treningowy | ||
Konstrukcja | metalowa | ||
Załoga | 2 | ||
Historia | |||
Data oblotu | marzec 1958 | ||
Liczba egz. | 2616 | ||
Dane techniczne | |||
Wymiary | |||
Rozpiętość | 16,2 m | ||
Wydłużenie | 13,7 | ||
Długość | 8,4 m | ||
Wysokość | 2,09 m | ||
Powierzchnia nośna | 19,15 m² | ||
Profil skrzydła | NACA 623A-615->NACA 623A-618 | ||
Masa | |||
Własna | 292 kg | ||
Użyteczna | 180 kg | ||
Startowa | 500 kg | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 240 km/h | ||
Prędkość minimalna | 55 km/h | ||
Prędkość holowania | 140 km/h | ||
Prędkość min. opadania | 0,83 m/s | ||
Doskonałość maks. | 28 | ||
Dane operacyjne | |||
Użytkownicy | |||
Czechosłowacja, Austria, Niemcy, Polska, ZSRR | |||
|
Let L-13 Blaník – dwumiejscowy czechosłowacki szybowiec szkolno-treningowy o konstrukcji metalowej.
Historia
W 1954 r. inż. Karel Dlouhý zebrał zespół konstruktorów, który przystąpił do opracowania nowego szybowca. W jego skład wszedł inż. Heindl, technicy: J. Linhart, V. Povondra oraz K. Semrád. Współpracowali z nimi aerodynamicy dr inż. J. Hošek i inż. J. Veselý oraz obliczeniowiec inż. J. Hlava. Tworzenie dokumentacji zakończono w 1956. Zbudowano dwa prototypy oznaczone jako XL-13, pierwszy został zarejestrowany ze znakami OK-6201 i oblatany w marcu 1956. Większość elementów konstrukcyjnych nowej maszyny powstała w pracowni prototypowej Aero w Wysoczanach obok której znajduje się wzgórze nazywane Blaník. Prawdopodobnie to wzgórze stało się nazwą szybowca[1].
W 1956 r. w seryjnych szybowcach dodano na końcu skrzydeł kroplowe osłony. Była to modyfikacja opracowana dla egzemplarza biorącego udział w Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Saint-Yan. Produkcję seryjną uruchomiono w 1958 r. w zakładach w Kunowicach i zakończono ją w 1979 r. po wyprodukowaniu 2616 egzemplarzy. Jeden z nich trafił w 1960 r. do Polski. Po zarejestrowaniu go ze znakami SP-1795 wykonano na nim w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym szereg lotów testowych. Po ich zakończeniu maszyna została sprzedana do Austrii, później trafiła do Niemiec[2]. Polscy piloci sportowi korzystali z tych maszyn podczas imprez zagranicznych. W 1959 r. Jerzy Popiel na Szybowcowych Mistrzostwach Czechosłowacji w Vrchlabí na Blaniku zajął trzecie miejsce[3].
Szybowiec był eksportowany do 40. krajów. Część z nich trafiła do USA, gdzie wykorzystano je w szkoleniu pilotów w Akademii Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych. Latały tam jako TG-10[4]. 1289 szybowców dostarczono do ZSRR[2], w dalszym ciągu są eksploatowane w aeroklubach Rosji[5].
Konstrukcja
Dwumiejscowy szybowiec szkolno-treningowy w okładzie górnopłatu o konstrukcji metalowej.
Kadłub o przekroju owalnym, w przedniej części mieści dwuosobową kabinę załogi. Miejsca załogi są osłonięte nieruchomym wiatrochronem i jednoczęściową osłoną otwieraną na prawą stronę. Usterzenie wolnonośne, krzyżowe, statecznik poziomy z dodatnim skosem 5° składany do transportu. Skrzydła o ujemnym skosie 5°. U nasady mają profil NACA 623A-615, a na końcu NACA 623A-618. Są wyposażone w hamulce aerodynamiczne, klapy typu Flower i lotki. Podwozie jednotorowe z przednim amortyzatorem, częściowo chowanym kółkiem głównym o amortyzacji hydrauliczno-powietrznej i amortyzowanej płozy ogonowej[6].
Przypisy
- ↑ L-13 Blaník. gov.pl. [dostęp 2023-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-30)]. (cz.).
- ↑ a b Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 100.
- ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 520.
- ↑ LET L-13 Blanik. Aviation History & Technology Center. [dostęp 2023-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-23)]. (ang.).
- ↑ L-13 Blanik. Уголок неба. [dostęp 2023-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-30)]. (ros.).
- ↑ Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 102-103.
Bibliografia
- Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.
- Jerzy Kubalańca, Ryszard Witkowski: Zagraniczne szybowce w Polsce. Sandomierz: Stratus, 2009. ISBN 978-83-89450-85-2. OCLC 750926885.