Liczba (językoznawstwo)
Zobacz też: inne znaczenia słowa „liczba”.
Liczba – kategoria gramatyczna dotycząca niektórych części mowy. Służy określaniu pojedynczości lub mnogości przedmiotów, osób[1] . W różnych językach świata funkcjonuje w różny sposób, w niektórych nie występuje jako kategoria gramatyczna[1] .
Rozróżnienie liczb gramatycznych
- liczba pojedyncza (singularis),
- liczba mnoga (pluralis);
- liczba podwójna (dualis) – np. w języku słoweńskim, litewskim czy arabskim;
- liczba potrójna (trialis) – np. w języku tok pisin oraz bislama;
- liczba kilkukrotna (paucalis) – częściowo występuje w języku arabskim;
- liczba mnoga partytywna;
- liczba mnoga inkluzywna i ekskluzywna (tj. my jako osoba pierwsza wraz z drugą oraz my jako tylko osoby pierwsze) – np. w języku malajskim.
Dystrybutywność a kolektywność
Mnogość obiektów może być ujmowana dystrybutywnie lub kolektywnie.
- singularia tantum – wyrazy występujące jedynie w liczbie pojedynczej, np.:
ryż, powietrze, zawiść, młodzież, sitowie;
- pluralia tantum – wyrazy występujące wyłącznie w liczbie mnogiej, np.: grabie, skrzypce, spodnie, usta, drzwi.
Liczba w języku polskim
W języku polskim kategoria liczby dotyczy rzeczownika, przymiotnika i czasownika. We współczesnej polszczyźnie standardowej, a także w większości innych języków słowiańskich[1] , występuje liczba pojedyncza i liczba mnoga, dawniej była upowszechniona także liczba podwójna.
Zobacz też
Zobacz hasło liczba w Wikisłowniku |
Przypisy
Bibliografia
- PetrP. Karlík PetrP., RadoslavR. Večerka RadoslavR., ČÍSLO, [w:] PetrP. Karlík, MarekM. Nekula, JanaJ. Pleskalová (red.), Nový encyklopedický slovník češtiny, 2017 (cz.).
- JozefJ. Mistrík JozefJ., Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
Kontrola autorytatywna (kategoria gramatyczna):
- GND: 4172173-1
- NKC: ph123479
Encyklopedie internetowe:
- Britannica: topic/plural
- Universalis: nombre-linguistique
- БРЭ: 4687068
- SNL: tall_-_grammatikk
- Catalana: 0196641