Podwojenie sześcianu
Podwojenie sześcianu, problem delijski[1] – jeden z trzech, obok trysekcji kąta i kwadratury koła, wielkich problemów starożytnej matematyki greckiej, polegający na zbudowaniu sześcianu o objętości dwa razy większej niż dany.
Legenda mówi, że w czasie zarazy na Delos wyrocznia delficka przekazała proroctwo Apollina, że choroba ustanie, gdy jego ołtarz w świątyni w Delfach zostanie powiększony dwukrotnie. Zrozumiano to w ten sposób, że należy dwukrotnie powiększyć objętość ołtarza, zachowując jego kształt sześcianu[2].
Klasyczne rozwiązanie problemu przy pomocy cyrkla i linijki nie jest możliwe[2]; problem może jednak być rozwiązany przy pomocy metod nieklasycznych, na przykład mezolabium[2], konchoidografu i konchoidy Nikomedesa lub cysoidy Dioklesa.
W języku algebry problem podwojenia sześcianu sprowadza się do zbudowania odcinka spełniającego równanie gdzie jest dane. Przyjmując za jednostkę, problem sprowadza się do zbudowania pierwiastka 3 stopnia z liczby 2. Nie jest to jednak możliwe: jest liczbą algebraiczną stopnia 3, podczas gdy teoria mówi, że dana liczba daje się skonstruować za pomocą cyrkla i linijki wtedy i tylko wtedy, gdy jej stopień nad ciałem liczb wymiernych jest naturalną potęgą liczby 2.
Zobacz też
Zobacz multimedia związane z tematem: Podwojenie sześcianu |
- twierdzenie Wantzela
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Cube Duplication, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-03-07].
- John J O’Connor; Edmund F. Robertson Podwojenie sześcianu w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- PWN: 3891563
- Britannica: topic/doubling-the-cube