İzmir'de ulaşım

İzmir, Batı Anadolu için önemli bir ulaşım merkezidir. İzmir'in kapsamlı bir otobüs sistemi, gelişmekte olan bir metro ve banliyö demiryolu sistemi ve büyük bir kentsel feribot ağı bulunmaktadır. Ayrıca kenti Çeşme (Otoyol 32) ve Aydın'a (Otoyol 31) bağlayan otoyolları ve kentin çevresini halka gibi saran bir Çevre Yolu (Otoyol 30) bulunmaktadır. Kentteki toplu taşıma hizmeti, tamamı İzmir Büyüşehir Belediyesi'nin sahip olduğu dört ayrı kamu kuruluşu tarafından yürütülmektedir.

İzmir, Ege Bölgesi'ndeki karayollarında önemli bir merkez konumundadır. İzmir, bölgedeki otoyolların merkezidir ve aynı zamanda Avrupa kara yolu ağına bağlıdır. (İzmir Çevre Yolu), (İzmir-Aydın Otoyolu), (İzmir-Çeşme Otoyolu), (İzmir-İstanbul Otoyolu) İzmir'e hizmet veren 4 otoyoldur.

• İzmir Çevre Yolu - Çiğli (Sasalı), Kuzey Karşıyaka, Bayraklı, Bornova, Buca ve Balçova'yı birbirine bağlayan İzmir Çevreyolu.
• İzmir-Aydın Otoyolu - Torbalı ve Selçuk yoluyla Aydın'a,Denizli'ye,Oradan Burdur'a. Burdur'da Afyon-Antalya-Alanya Otoyolu'na Buca'da O-30'a bağlanır.
• İzmir-Çeşme Otoyolu - Narlıdere, Güzelbahçe ve Urla yoluyla Çeşme'ye. Balçova'da O-30'a bağlanır.
• Kuzey Ege Otoyolu - Çiğli (Sasalı), Menemen ve Aliağa yoluyla Çandarlı'ya.OradanSoma'ya .Soma'da O-5'e Sasalı'da O-30'a bağlanır.
• İzmir-İstanbul Otoyolu - Manisa, Balıkesir ve Bursa yoluyla Gebze'ye. Bursa'da O-22'ye Gebze'de O-4 'e bağlanır.

• - Güneyde Aydın ve Denizli üzerinden Antalya'ya, kuzeyde Gelibolu, Kırklareli, Burgaz, Varna ve Köstence yoluyla Odessa'ya.
• - Kuzeydoğuda Manisa, Balıkesir ve Bursa yoluyla Gebze 'ye.
• - Doğuda Uşak ve Afyonkarahisar yoluyla Sivrihisar'a.

• D.550 - Kuzeyde Edremit ve Çanakkale yoluyla Edirne'ye, güneyde Aydın yoluyla Muğla'ya.
• D.300 - Doğuda Manisa, Uşak, Afyonkarahisar, Konya, Aksaray, Nevşehir, Kayseri, Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş ve Bitlis yoluyla Van'a.

Ana madde: ESHOT, İZULAŞ

ESHOT ve İZULAŞ İzmir'deki iki ana otobüs taşımacılığı hizmetidir. Her iki kurumda İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlıdır. Otobüsler tüm bölgelere hizmet verir, ancak merkezi alanda daha yoğun bulunmaktadır. 2019 yılından itibaren taşımacılık kooperatiflerinin araçlarıyla hizmet veren İZTAŞIT projesi devreye girmiş, bünyesindeki araçlarla şu anda sadece Seferihisar, Kiraz ve Menemen bölgesinde hizmet vermektedir. Ayrıca Bornova'da, Türkiye'nin dört bir yanına günlük birçok otobüs seferinin yapıldığı bir şehirlerarası otobüs terminali bulunmaktadır.

İzmir, Anadolu'daki en eski demiryolu olan İzmir-Aydın Demiryolu'nun başlangıcıydı. Kent ayrıca bir demiryolu merkezidir ve TCDD 3. Bölge Müdürlüğü Alsancak Garı'nda yer almaktadır. Ayrıca İzmir'de yer alan Türkiye'nin en büyük banliyö treni sistemi olan İZBAN, günde ortalama 100.000 yolcu taşımaktadır. İzmir Metrosu, 2000 yılında açılan gelişmekte olan bir hızlı ulaşım sistemidir. Hilal'deki demiryolu kavşağı, Türkiye'de iki ana hattın kesiştiği tek çapraz kavşağıdır.

TCDD'ye ait demiryolu hatlarında TCDD Taşımacılık tarafından İzmir'e şehirlerarası ve bölgesel demiryolu seferleri düzenlenmektedir. Tıpkı İstanbul gibi, İzmir'in de Alsancak Garı ve Basmane Garı olmak üzere iki ana tren istasyonu vardır. Basmane Garı, Balıkesir, Bandırma, Eskişehir ve Konya'ya giden anahat trenlerine ve Ödemiş, Tire, Söke, Nazilli, Denizli ve Uşak'a giden bölgesel trenlere hizmet verirken, Alsancak Garı ise İZBAN'a ve yük trenlerine hizmet vermektedir.

İZBAN (İzmir Banliyö Sistemi) İzmir'de 3 hat ile hizmet veren banliyö treni sistemidir; B1 Merkez Hattı (Menemen-Menderes), B2 Kuzey Hattı (Menemen-Aliağa) ve B3 Güney Hattı (Menderes-Selçuk). Türkiye'nin en büyük Banliyö Sistemi olan İzban Aliağa-Selçuk arasında 136 km uzunlukta ve günlük 400 bin kişiden fazla yolcu taşımaktadır, sadece ilk 5 yıl içerisinde 350 milyon insanı taşıyarak dünyanın en hızlı büyüyen banliyö trenlerinden biri haline getirmiştir. İzban günlük yaklaşık 300 sefer düzenlemektedir. İzban ağının önümüzdeki yıllarda Bergama, Manisa, Tire ve Ödemiş'e uzatılması planlanmaktadır.

İzmir Metrosu, Kaymakamlık'dan Evka 3'e kadar uzanan M1 (Kaymakamlık- Evka 3) Hattı 27 km uzunluğunda ve 24 istasyondan oluşmaktadır. Hattın 1996 yılında inşaatına başlanmış 22 Mayıs 2000 tarihinde hizmete girmiştir. Günlük yolcu sayısı +350 bindir.^[1] İzmir'deki tek aktif metro hattıdır. Üçyol'dan Çamlıkule'ye kadar uzanan M2 Buca (Üçyol-Çamlıkule) Hattı için 14 Şubat 2022'de temel atılmıştır, ₺3,9 milyar maliyetle 2026'da tamamlanması planlanmaktadır. Bu hatlarla beraber, üçü de proje aşamasında toplam 5 hat bulunmaktadır.

İzmir Tramvayı, İzmir'deki toplu ulaşım araçlarından birisidir. Sahibi İzmir Büyükşehir Belediyesi, işleticisi İzmir Metro A.Ş.'dir. İzmir Tramvayı sistemi, 11 Nisan 2017'e hizmete giren T1 Karşıyaka (Alaybey – Ataşehir Kavşağı & Mavişehir – Ataşehir) Tramvay Hattı, 24 Mart 2018'de hizmete giren T2 Konak (Fahrettin Altay - Halkapınar) Tramvay Hattı ve T3 Çiğli (Ataşehir Kavşağı - Katip Çelebi Üniversitesi) Tramvay hattından oluşmaktadır.

Her gün T1 Hattında +65 bin, T2 Hattında +100 bin ve T3 Hattında +35 bin yolcu taşınmaktadır.

Sisteminin toplam uzunluğu 33,6 km (20,9 mi) ve toplam istasyon sayısı 47'dir.^[2] Sistemin toplam maliyeti yaklaşık 6 milyar TL'dir.^[3][4]

İzmir'de denizyolu taşımacılığı İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı olan İzdeniz tarafından yönetilmektedir. 13 adet Katamaran Tipi Yolcu Gemisi,2 Adet Yüksek Hızlı Yolcu Gemisi, 1 Adet Yolcu Gemisi, 1 Adet Yüzer Tesis ve 5 adet Arabalı Vapur ile toplam 22 adet deniz aracı ile çalışmaktadır. 3 tanesi sezonluk, 9 tanesi aktif olmakla beraber toplam 12 iskele işletmesi bulunmaktadır.

İzmir Körfezi'nde ilk vapur seferleri, İzmir Hamidiye Vapur Şirketi tarafından Şubat 1884'te başlatıldı. O yıllarda kullanılan iskeleler ahşaptı. 1915 yılına ait verilere göre Konak-Karşıyaka hattından yıllık 1.100.000 kişi yararlanırken Konak-Güzelyalı arasında 900.000 yolcu taşındı. 1908 yılında şirket hisselerini alan Belçikalılar, şirketin adını da değiştirdi. 1925 yılında İzmir Liman ve Körfez işleri adlı kamu ağırlıklı bir şirket, taşımacılık işini devraldı. Daha sonra Türkiye Denizcilik İşletmeleri körfezdeki ulaşımdan sorumlu hâle geldi. O dönemde altı hatta günlük altmış sefer düzenlenmekteydi. 2000 yılında ulaşım işini İzmir Büyükşehir Belediyesi devraldı. Günümüzde belediyenin kurduğu İZDENİZ adlı şirket körfezdeki ulaşımı sağlamaktadır. 2000'lerin başında sekiz yolcu gemisi ile hizmet verilirken 2020 yılı itibarıyla dördü Turyol'dan kiralanan toplam yirmi gemiyle on bir hatta iki yüzden fazla sefer düzenlenmektedir. Körfezde dokuz iskele bulunmaktadır. Son olarak Ağustos 2015'te Foça, Temmuz 2016'da Mordoğan, Haziran 2017'de de Urla seferleri başladı. Geçmişte Güzelbahçe ve Karaburun'a konan seferler, yolcu azlığı nedeniyle iptal edildi. Mayıs 2018'de Güzelbahçe'ye yeniden vapur seferleri başlatıldı. 2019 yılında 18.018.826 yolcu taşındı

Arabalı vapur seferleri Bostanlı-Üçkuyular arasında 20 dakikada bir gerçekleştirilmektedir. İZDENİZ, dört arabalı vapur ile hizmet vermektedir. Vapurlar 78,9 metre uzunluğunda olup 71 araç ve 450 yolcu kapasitelidir. Günde yaklaşık 2.500 araç taşınmaktadır. 2019 yılında 1.020.522 araç taşındı.

İzmir'de iki büyük havalimanı bulunmaktadır. Çiğli Hava Üssü (IATA: IGL, ADR: LTBL) ve Adnan Menderes Havalimanı (IATA: ADB, ADR: LTBJ). Adnan Menderes Havalimanı şehrin 18 km (11 mil) güneybatısında Gaziemir ilçesinde yer almaktadır. Adnan Menderes Havalimanı açılmadan önce sivil uçulara kullanılan Çiğli Hava Üssü, şu an askeri üs olarak hizmet vermektedir.

2017 yılında, Adnan Menderes Havaalanı 10.5 milyonu yurt içi, 12,8 milyon yolcuya hizmet verdi. Toplam yolcu sayısında 5. sırada yer aldı. (Atatürk Havalimanı, Antalya Havalimanı, Sabiha Gökçen Havalimanı ve Esenboğa Havalimanı) Yurtiçi toplam yolcu sayısında ise 4. sırada yer aldı. (Atatürk Havalimanı, Sabiha Gökçen Havalimanı ve Esenboğa Havalimanı)

• İzmir'de toplu taşımacılık

Wikimedia Commons'ta İzmir'de ulaşım ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.