Igor Mitoraj
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Mitoraj w 2014 roku | |||
Data i miejsce urodzenia | 26 marca 1944 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 6 października 2014 | ||
Narodowość | polska | ||
Dziedzina sztuki | rzeźba | ||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Igor Mitoraj (ur. 26 marca 1944 w Oederan (Niemcy)[1], zm. 6 października 2014 w Paryżu[2][3][4][5]) – polski rzeźbiarz, od 1968 tworzący poza granicami kraju (Francja, Włochy), znany z wielkogabarytowych rzeźb, przedstawiających uszkodzone ludzkie korpusy, zdobył uznanie i popularność na skalę międzynarodową.
Życiorys
Syn deportowanej polskiej robotnicy przymusowej i francuskiego jeńca wojennego[1], oficera Legii Cudzoziemskiej. Po zakończeniu wojny przyjechał z matką do jej rodziców w Polsce. Dzieciństwo i młodość spędził w miejscowości Grojec pod Oświęcimiem[1]. Po ukończeniu Liceum Plastycznego w Bielsku-Białej[1] w 1963, przez rok pracował w Miejskim Handlu Detalicznym w Katowicach. Z tej pracy zrezygnował z niewiadomych przyczyn, po czym w październiku 1965 roku rozpoczął pracę w Zakładach Chemicznych "Oświęcim" w Oświęcimiu (ZChO) na stanowisku plastyka zakładowego[6]. W 1966 roku wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie studiował malarstwo pod kierunkiem Tadeusza Kantora. Od 1968 tworzył we Francji i Włoszech. Zmarł 6 października 2014 w Paryżu[5][4][2][7]. Pochowany na cmentarzu we włoskiej miejscowości Pietrasanta (Toskania)[8].
Początki kariery artystycznej
Po ukończeniu krakowskiej ASP miał swoją pierwszą indywidualną wystawę w krakowskich "Krzysztoforach", po czym wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował studia w École nationale supérieure des beaux-arts. W stolicy Francji zaczynał jako malarz i grafik. Fascynacja sztuką i kulturą latyno-amerykańską, której doświadczył podczas rocznej podróży dookoła Meksyku wyzwoliła w nim zainteresowanie rzeźbiarstwem. Swoje prace wystawiał[9] w galerii "La Hune" w Dzielnicy Łacińskiej Paryża, związanej z księgarnią o tej samej nazwie (1976).
Po otrzymaniu propozycji przygotowania wystawy dla galerii "ArtCurial" w Paryżu, prowadzonej przez bratanka ówczesnego prezydenta Francji, Mitteranda wyjechał na rok do centrum artystycznych odlewni w brązie oraz kamieniarzy, zajmujących się obróbką marmuru w Pietrasanta we Włoszech. Tam powstały jego pierwsze prace w brązie oraz monumentalne rzeźby z białego marmuru z pobliskiej Carrary.
Działalność
Od momentu wystawy ArtCurial w 1977 rzeźby i rysunki Igora Mitoraja pokazano na 120 wystawach indywidualnych na całym świecie. Jego rzeźby, często gigantycznej wielkości, stoją w reprezentacyjnych punktach wielu miast – m.in. w Paryżu na La Défense oraz w Rzymie, Mediolanie, Lozannie, Londynie, Krakowie, Scheveningen koło Hagi, w USA i Japonii.
Igor Mitoraj dzielił swój czas pomiędzy Paryżem i Pietrasantą, gdzie od 1983 miał swoją pracownię[10]. Wiele z jego rzeźb powstawało z glinianego lub gipsowego oryginału w odlewniach i pracowniach kamieniarskich Pietrasanty, gdzie od setek lat stosuje się te same techniki. Jako rzeźbiarz-samouk, odwoływał się do warsztatu przeszłości, wzorując się na twórczości Michała Anioła i Antonia Canovy. Jednocześnie poszukiwał nowej estetyki, która oddawałaby ducha współczesności.
Głównym tematem rzeźb Mitoraja jest ludzkie ciało, jego piękno i kruchość, a także głębsze aspekty ludzkiej natury, które pod wpływem czasu i okoliczności ulegają wynaturzeniu. Odwołując się, nawet dosłownie (niekiedy już w tytule rzeźby: Ikar, Tyndareus, Centauro, Eros, Mars, Gorgona, Paesaggio Ithaka), do mitologii lub historii Grecji i Rzymu, niejako „cytuje” piękno i idealne proporcje rzeźb klasycznych, jednocześnie uzmysławiając odbiorcy ich ludzką naturę i niedoskonałość poprzez umyślne spękania i uszkodzenia powierzchni posągów, a nawet powalenie ich na ziemię. Mityczni bohaterowie, zranieni, niedoskonali patrzą niemo na widza pustymi oczodołami, często zakryci całunami, niczym istoty ranne lub kalekie, niejednokrotnie niemi – z ustami zakrytymi tkaniną. Styl polegający na nawiązaniu do antyku, do którego wprowadził wyraźne akcenty nowoczesności jest obecnie rozpoznawany przez miłośników sztuki na całym świecie.
W 2003 roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa przez krakowską Akademię Sztuk Pięknych, jako pierwszy odbiorca tego zaszczytu na tej uczelni[11].
5 października 2005, podczas uroczystości w krakowskim magistracie został uhonorowany przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[12].
Postanowieniem z 24 kwietnia 2012 „za wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i artystycznej” został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[13]. Wręczenie odbyło się 3 maja 2012[14].
25 października 2023 na mocy uchwały Rady Gminy otrzymał pośmiertnie godność Honorowego Obywatela gminy Oświęcim[1], jako wyraz najwyższego szacunku i podziwu dla Jego talentu i działalności twórczej[15].
Wybrane wystawy
- 1976: pierwsza indywidualna wystawa malarstwa i grafiki w Galerie Le Hune w Paryżu
- 1977: indywidualna wystawa rzeźb i biżuterii z brązu w ArtCurial w Paryżu przy Av. Matignon
- 1986: zaproszenie na 42. Biennale w Wenecji
- 1989: wystawa w New York Academy of Art
- 1999: wystawa w Museo Archeologico oraz w Ogrodach Boboli we Florencji
- 2001: wystawa w Muzeum Olimpijskim w Lozannie
- 2003: wystawa na placach miast Polski – Rzeźby i rysunki Igora Mitoraja: Poznań (16 października 2003 – 25 stycznia 2004)
- 2003: otwarcie przez Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego wystawy 60 dzieł Mitoraja, w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie
- 2004: 56 klasycznych rzeźb Mitoraja, wykonanych z brązu, żeliwa, białego i czarnego marmuru oraz terakoty, 36 rysunków artysty z lat 1976–2001 oraz 14 rzeźb z brązu wystawionych na Rynku Głównym, Kraków (17 października 2003 – 25 stycznia 2004); Warszawa (11 lutego – 25 kwietnia 2004)
Rzeźby w plenerze
- Santa Cruz de Tenerife – „Per Adriane”
- Paryska dzielnica La Défense (wejście do Uniwersytetu) – Ikaria, Wielki Toskańczyk, Tyndareos
- Park Olimpijski w Lozannie – Corazza
- Piazza Monte Grappa w Rzymie – Bogini Rzymu
- Abuta na Hokkaido – Tsuki-no-hikari (Światło księżyca); repliki dzieła stoją też w Londynie (przed British Museum), w Scheveningen (na wydmach, w pobliżu muzeum Beelden aan Zeee) i w Poznaniu.
- Mediolan – Fontanny Centaura
- Bazylika Santa Maria degli Angeli e dei Martiri w Rzymie – wrota do świątyni
- Eros spętany (Eros Bendato) na Rynku Głównym w Krakowie oraz w St Louis Citygarden, USA.
- 1994: Centaur (Centauro) na placu w Muzeum Pompejów, Forum of Pompeii. Odlew z brązu
Wybrane prace
- Luci di Nara on the Beeld boulevard, Scheveningen, Holandia
-
- Eros spętany (Eros Bendato), brąz, 1999 wystawa w Krakowie w 2003
-
- Bazylika Matki Bożej Anielskiej i Męczenników w Rzymie
- Gambe Alate, brąz, 2002, wystawa w Krakowie w 2003
- Ikaro Alato, Centrum Olimpijskie w Warszawie, 2004
- Drzwi kościoła OO. Jezuitów w Warszawie, ul. Świętojańska, 2009
- Drzwi kościoła OO. Jezuitów w Warszawie, ul. Świętojańska, 2009
- Héros de Lumière, Carrara marble (1986) at the Yorkshire Sculpture Park
- Rzeźba na drzwiach bazyliki Matki Bożej Anielskiej i Męczenników w Rzymie
Przypisy
- ↑ a b c d e Rzeźbiarz Igor Mitoraj został pośmiertnie honorowym obywatelem gminy Oświęcim. 2023-10-26. [dostęp 2023-10-28].
- ↑ a b Nie żyje Igor Mitoraj. Słynny polski rzeźbiarz zmarł w Paryżu [online], www.gazetaprawna.pl, 6 października 2014 [dostęp 2023-06-10] (pol.).
- ↑ Igor Mitoraj - Igor Mitoraj - Atelier Mitoraj [online], www.igormitoraj.com [dostęp 2023-11-22] (ang.).
- ↑ a b Śmierć Igora Mitoraja [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-10] (pol.).
- ↑ a b Zmarł Igor Mitoraj [online], Culture.pl [dostęp 2023-06-10] (pol.).
- ↑ Stabro A., Igor Mitoraj. Polak o włoskim sercu, Poznań 2022, s. 56-57
- ↑ 5 lat temu w Paryżu zmarł Igor Mitoraj, polski rzeźbiarz, tworzący we Francji i Włoszech [online], www.radiokrakow.pl [dostęp 2023-06-10] (pol.).
- ↑ Agnieszka Stabro: "Igor Mitoraj. Polak o włoskim sercu", Rebis, Poznań 2022
- ↑ Igor Mitoraj, Yorkshire Sculpture Park, katalog wystawy 1992-1993, s. 96.
- ↑ Igor Mitoraj, Raadselachtige Schoonheid, Museum Beelden Aan Zee, Scheveningen, 1977, katalog wystawy w językach niderlandzkim i angielskim; s. 68: Biografie.
- ↑ Igor Mitoraj [online], gminaoswiecim.pl [dostęp 2024-07-30] (pol.).
- ↑ Medal Gloria Artis dla twórców i działaczy kultury. wp.pl, 5 października 2005. [dostęp 2011-07-02].
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 773Tu z imieniem Jerzy.
- ↑ Odznaczenia z okazji Święta 3 Maja. [w:] 2012-05-03 [on-line]. Prezydent.pl. [dostęp 2012-05-03].
- ↑ Igor Mitoraj – Honorowy Obywatel Gminy Oświęcim [online], gminaoswiecim.pl [dostęp 2023-10-26] (pol.).
Linki zewnętrzne
- Agnieszka Żuber: Igor Mitoraj. Nostalgia za utraconym rajem. [w:] Niezła sztuka [on-line]. 2018-07-12. [dostęp 2018-07-23].
- Archiwa TVP: Wernisaż w MCK Kraków, z udziałem Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, Relacja z otwarcia w serwisie YouTube
- PWN: 3942139
- p
- d
- e
- Małopolanin Wszech Czasów: Jan Paweł II (1996)