Rada Najwyższa Narodowa
Rada Najwyższa Narodowa – centralna władza cywilna utworzona 10 maja 1794 podczas insurekcji kościuszkowskiej, w celu zastąpienia dotychczas działającej Rady Zastępczej Tymczasowej Księstwa Mazowieckiego[1][2][3]. Ustanowiona przez naczelnika Tadeusza Kościuszkę w obozie pod Połańcem. Składała się z 8 radców i 32 zastępców i była kolegialnym organem wykonawczym decyzji naczelnika.
Podzielona została na osiem wydziałów, którymi kierowali radcy:
- Wydział Porządku – Alojzy Sulistrowski
- Zajmował się utrzymywaniem dróg i mostów, przewozem poczty, komunikacją.
- Wydział Bezpieczeństwa – Tomasz Wawrzecki (w rzeczywistości zastępca Michał Ambroży Kochanowski)
- Zajmował się śledzeniem szpiegów i przestępców, przeprowadzaniem rewizji i aresztowań, utrzymywaniem więzień.
- Wydział Sprawiedliwości – Franciszek Myszkowski (w rzeczywistości zastępca Józef Szymanowski)
- Nadzorował sądy, wykonywał egzekucję wyroków sądowych.
- Wydział Skarbu – ks. Hugo Kołłątaj
- Zajmował dobra zdrajców ojczyzny, zarządzał dobrami narodowymi, kontrolował mennicę.
- Wydział Żywności – Ignacy Wyssogota Zakrzewski
- Zaopatrywał armię powstańcza, dozorował młyny, piekarnie i browary, rozdawał żywność biedocie.
- Wydział Potrzeb Wojskowych – gen. mjr Stanisław Wielowiejski[4] (w rzeczywistości zastępca Tadeusz Matuszewicz)
- Przeprowadzał pobór do wojska, kontrolował manufaktury zbrojeniowe, kupował broń, mundury i amunicję, zakładał składy wojskowe, dostarczał koni do wojska.
- Wydział Interesów Zagranicznych – Ignacy Potocki
- Wysyłał posłów i agentów za granicę, prowadził rokowania z innymi państwami.
- Wydział Instrukcji Narodowej – Jan Dominik Jaśkiewicz (w rzeczywistości zastępca ks. Franciszek Ksawery Dmochowski, później Tadeusz Mostowski)
- Nadzorował szkoły, zajmował się propagandą powstańczą, inspirował gazety, agitacją w kościołach i na zgromadzeniach, administrował funduszem edukacyjnym.
Decyzje miano podejmować kolegialnie przy udziale minimum 5 osób.
Król Stanisław August Poniatowski 5 maja wyraził chęć wejścia do Rady zapewniając iż ojczyzny i narodu nie odstąpię, jednak Kościuszko nie miał zamiaru go dopuścić.
Oficjalnym organem prasowym Rady Najwyższej Narodowej był dziennik „Gazeta Rządowa”.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Nadzieja 1988 ↓, s. 85.
- ↑ https://sztetl.org.pl/pl/slownik/rada-zastepcza-tymczasowa-ksiestwa-mazowieckiego
- ↑ Utworzenie Rady Najwyższej Narodowej. – Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie [online], muzeumwp.pl [dostęp 2024-05-30] (pol.).
- ↑ Wielowiejski nominacji nie przyjął i przeszkadzał jednostkom polskim, pozostającym poza kordonem rozbiorczym w przenikaniu do powstania. Antoni Trębicki Opisanie Sejmu ekstraordynaryjnego podziałowego roku 1793 w Grodnie. O rewolucji roku 1794, opracował i wstępem poprzedził Jerzy Kowecki, Warszawa 1967, s. 531-532. .
Zobacz w Wikiźródłach tekst Organizacja Rady Najwyższej Narodowej doczesnej dla Polski i Litwy |
Bibliografia
- Jadwiga Nadzieja: Od jakobina do księcia namiestnika. Katowice: 1988. ISBN 83-216-0682-2.
- Andrzej Grabski, Jan Wimmer i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Warszawa 1966.
- Marian Kukiel: Zarys historii wojskowości w Polsce. London: Puls, 1993. ISBN 0-907587-99-2.
- Andrzej Zahorski, Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Polska sztuka wojenna w okresie powstania kościuszkowskiego, Zeszyt dziesiąty, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1960.
- Bolesław Twardowski: Wojsko Polskie Kościuszki w roku 1794. Poznań: Księgarnia Katolicka, 1894.
- p
- d
- e
- Tadeusz Kościuszko
- Armia
- Rada Najwyższa Narodowa
- Rada Najwyższa Rządowa Litewska
- Rada Zastępcza Tymczasowa
Bitwy |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Wojska |
|
- p
- d
- e
|
- p
- d
- e
- Rada Zastępcza Tymczasowa
- Rada Najwyższa Narodowa
- Rada Administracyjna
- Rząd Tymczasowy
- Rada Najwyższa Narodowa
- Rząd Adama Jerzego Czartoryskiego
- Rząd Bonawentury Niemojowskiego
- Rząd Jana Stefana Krukowieckiego
- Tymczasowy Rząd Narodowy
- Komisja Wykonawcza Rządu Narodowego
- Komisja Wykonawcza Dyktatora w Warszawie
- Rząd Narodowy Cywilny
- Rząd Narodowy (Karola Majewskiego)
- Rząd Narodowy (czerwonych prawników)
- Rząd Narodowy (wrześniowy)
- Rząd Narodowy (Romualda Traugutta)
- Rząd Narodowy (Bronisława Brzezińskiego)
- Rząd Jędrzeja Moraczewskiego
- Rząd Ignacego Jana Paderewskiego
- Rząd Leopolda Skulskiego
- 1. rząd Władysława Grabskiego
- 1. rząd Wincentego Witosa
- 1. rząd Antoniego Ponikowskiego
- 2. rząd Antoniego Ponikowskiego
- Rząd Artura Śliwińskiego
- Rząd Juliana Nowaka
- 1. rząd Władysława Sikorskiego
- 2. rząd Wincentego Witosa
- 2. rząd Władysława Grabskiego
- Rząd Aleksandra Skrzyńskiego
- 3. rząd Wincentego Witosa
- 1. rząd Kazimierza Bartla
- 2. rząd Kazimierza Bartla
- 3. rząd Kazimierza Bartla
- 1. rząd Józefa Piłsudskiego
- 4. rząd Kazimierza Bartla
- Rząd Kazimierza Świtalskiego
- 5. rząd Kazimierza Bartla
- 1. rząd Walerego Sławka
- 2. rząd Józefa Piłsudskiego
- 2. rząd Walerego Sławka
- Rząd Aleksandra Prystora
- Rząd Janusza Jędrzejewicza
- Rząd Leona Kozłowskiego
- 3. rząd Walerego Sławka
- Rząd Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego
- Rząd Felicjana Sławoja Składkowskiego
- 2. rząd Władysława Sikorskiego
- 3. rząd Władysława Sikorskiego
- Rząd Stanisława Mikołajczyka
- Rząd Tomasza Arciszewskiego
- Rząd Tadeusza Komorowskiego
- Rząd Tadeusza Tomaszewskiego
- Rząd Romana Odzierzyńskiego
- Rząd Jerzego Hryniewskiego
- Rząd Stanisława Mackiewicza
- Egzekutywa Zjednoczenia Narodowego
- Rząd Hugona Hankego
- 1. rząd Antoniego Pająka
- 2. rząd Antoniego Pająka
- 3. rząd Antoniego Pająka
- Rząd Aleksandra Zawiszy
- Rząd Zygmunta Muchniewskiego
- 1. rząd Alfreda Urbańskiego
- 2. rząd Alfreda Urbańskiego
- 1. rząd Kazimierza Sabbata
- 2. rząd Kazimierza Sabbata
- 3. rząd Kazimierza Sabbata
- 4. rząd Kazimierza Sabbata
- 1. rząd Edwarda Szczepanika
- 2. rząd Edwarda Szczepanika
- Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
- Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej
- Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
- 1. rząd Józefa Cyrankiewicza
- Rząd Bolesława Bieruta/Józefa Cyrankiewicza
- 2. rząd Józefa Cyrankiewicza
- 3. rząd Józefa Cyrankiewicza
- 4. rząd Józefa Cyrankiewicza
- Rząd Józefa Cyrankiewicza/Piotra Jaroszewicza
- Rząd Piotra Jaroszewicza
- Rząd Piotra Jaroszewicza i Edwarda Babiucha
- Rząd Edwarda Babiucha/Józefa Pińkowskiego/Wojciecha Jaruzelskiego
- Rząd Zbigniewa Messnera
- Rząd Mieczysława Rakowskiego
- Rząd Tadeusza Mazowieckiego
- Rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego
- Rząd Jana Olszewskiego
- Rząd Hanny Suchockiej
- Rząd Waldemara Pawlaka
- Rząd Józefa Oleksego
- Rząd Włodzimierza Cimoszewicza
- Rząd Jerzego Buzka
- Rząd Leszka Millera
- 1. rząd Marka Belki
- 2. rząd Marka Belki
- Rząd Kazimierza Marcinkiewicza
- Rząd Jarosława Kaczyńskiego
- 1. rząd Donalda Tuska
- 2. rząd Donalda Tuska
- Rząd Ewy Kopacz
- Rząd Beaty Szydło
- 1. rząd Mateusza Morawieckiego
- 2. rząd Mateusza Morawieckiego
- 3. rząd Mateusza Morawieckiego
- 3. rząd Donalda Tuska