Pistyń
Cerkiew Zwiastowania (Kościoła Prawosławnego Ukrainy) | |||
| |||
Państwo | Ukraina | ||
---|---|---|---|
Obwód | |||
Rejon | kosowski | ||
Wysokość | 400 m n.p.m. | ||
Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||
Nr kierunkowy | 3478 | ||
Kod pocztowy | 78633 | ||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego | |||
Położenie na mapie Ukrainy | |||
48°21′42″N 25°01′28″E/48,361667 25,024444 | |||
|
Pistyń (ukr. Пістинь) – wieś w rejonie kosowskim obwodu iwanofrankowskiego. Wieś liczy 3921 mieszkańców.
Historia
Założona w 1375 roku. Prywatna wieś szlachecka prawa wołoskiego Pystyń, położona była w ziemi halickiej województwa ruskiego[2]. W 1756 Pistyń otrzymał magdeburskie prawa miejskie.
Przez pewien czas podczas zaboru austriackiego jako miasteczko wchodził w skład obwodu, czyli cyrkułu kołomyjskiego[3]. Pod koniec XIX w. jego częścią była Wybranówka[4].
W 1776 r. Marianna Ponińska ufundowała w Pistyniu parafię rzymskokatolicką, wznosząc w latach 1770 - 1780 drewniany kościół pw. Trójcy Przenajświętszej. Do końca XIX posługę w nim pełnili ojcowie bernardyni[5].
W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Pistyń w powiecie kosowskim województwa stanisławowskiego i jednym z polskich znanych kurortów.
W czasie okupacji niemieckiej mieszkanka wsi Tuśka Koszak ukrywała Żydówkę Dorę Eisenberg, za co w 2018 roku Instytut Jad Waszem uhonorował ją tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata[6].
24 lipca 1943 r. nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali ks. Józefa Grzesiowskiego, administratora tutejszej parafii[7]. 10 listopada i 24 grudnia 1944 r. zamordowali 46 Polaków. Spalili też kościół parafialny[8].
Urodzeni w Pistyniu
- Jan Śliwiński (1844–1903) – organmistrz prowadzący we Lwowie w latach 1876-1903 największą wówczas firmę organmistrzowską w Galicji.
- Jerzy Misiński (1892–1944) – kapitan Wojska Polskiego, lekkoatleta, działacz i dziennikarz sportowy
Przypisy
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu iwanofrankowskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
- ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 80.
- ↑ Hipolit Stupnicki: Galicya pod względem topograficzno-geograficzno-historycznym, skreślona przez Hipolita Stupnickiego: Z mapą. Lwów : Madfes i Bodek, 1869, s. 91—92.
- ↑ Wybranówka 3.) część Pistynia w pow. kosowskim, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 72 .
- ↑ PISTYŃ. Dawny kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej (1770 - 1778). Iwano-Frankiwski obw., Kosowski r-n | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-21] .
- ↑ Koszak Tuśka. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-08-15]. (ang.).
- ↑ JÓZEF GRZESIOWSKI — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-04-21] .
- ↑ HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 282, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .
Linki zewnętrzne
- Pistyń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 231 .
- Pistyń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 455 .
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu – Kosów
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →) |
|
Miasteczka (1920–34) |
|
Gminy miejskie (1920–39 →) |
|
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →) |
|
- p
- d
- e
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
Gminy miejskie |
|
---|---|
Gminy wiejskie z prawami miejskimi |
|
Gminy wiejskie z prawami miasteczka |
|
Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.